دهدشت شهری ازسنگ:
امروز، کسی در این شهر زندگی نمی کند. برج و باروی شهر خالی از سایه های نگهبان است و سکوت تنها حاکم مطلق. این جاشهر دهدشت است. شهری به جا مانده از تاریخ ایران. شهر دهدشت که یکی از شهرهای قدیمی و به جا مانده از تاریخ روزهای بازسازی و احیا را می گذراند. لحظه های بازگشت حیات به ویرانه های شهر.
شهرستان کهکیلویه به مرکزیت شهر دهدشت واقع در استان کهکیلویه و بویراحمد در جنوب غربی ایران قرار دارد. این شهر تاریخی دارای دو بافت شهری قدیم و جدید است. برج و بارویی اطراف بافت قدیم شهر دهدشت را فرا گرفته که به همراه عوارض طبیعی دیواره دفاعی شهر را تکمیل کرده است. گسترش شهر از شرق به غرب است و مانند همه بافت های تاریخی شامل یک راسته بازار و چندین بنای عام المنفعه است. بازار این شهر تاریخی از محل ارگ شروع و به دروازه غربی شهر ختم می شود. محوریت بازار در این شهر گویای آن است که روزگار پر رونق اقتصادی را پشت سر گذاشته است. همچنین با توجه به اینکه مسیر تجاری خلیج فارس با محوریت بندر گناوه به اصفهان و دیگر شهرهای شمالی از این شهر عبور می کرده، علاوه بر این همجواری این بافت تاریخی با شهر باستانی بهبهان و وجود راه های متعدد نشانگر ماهیت اقتصادی این شهر تاریخی است.
در این بافت تاریخی با توجه به وجود چندین مسجد و تعدادی مسجد جامع حکایت از سکونت عده زیادی دارد. حمام ها و کاروانسراهای متعدد نیز که در امتداد مسیر بازار قرار دارند رونق حیات اقتصادی و اجتماعی این شهر تاریخی را نشان می دهد. طبق بررسی های به عمل آمده و حفاری هایی که صورت گرفته است حداقل عمر شهر به اوایل دوران اسلامی می رسد. آثار و بناهای مربوط به دوران سلجوقی در اطراف شهر قدمت آن را به این دوران می رساند. اما شواهد نشان می دهد بقایای این شهر تاریخی مربوط به دوران صفویه است. نوع طاق ها و قوس های به کار رفته، استقرار مکان های مذهبی و عام المنفعه و نیز ساختار اقتصاد تجاری دوره صفوی به همراه اسناد و مدارک به دست آمده از دوره صفویه نظریه بالا را تقویت می کند. در کنار این شواهد نوعی معماری سنتی که در اماکن خصوصی به کار رفته است نشان می دهد که مردم این منطقه در شکل گیری و سازماندهی معماری خود علاوه بر آنکه از معماری صفوی استفاده می کردند از معماری سنتی خود نیز غافل نبوده اند به طوری که معماری دهدشت یک نوع معماری تلفیقی است. تلفیقی از معماری دوره صفوی و معماری بومی.
مصالح به کار رفته در بناهای شهری به دلیل وفور منابع سنگ و گچ در کنار شهر قدیم دهدشت، گچ و سنگ است. در کنار این مصالح به ندرت از آجر و در موارد خاص همچون حمام ها از سنگ و ساروج نیز استفاده شده است. برجسته ترین شکل و کاربرد تزئینات معماری معمولاً در بناهای مذهبی و زیارتگا هی به کار رفته است. سقف ها در این بناها از ویژگی های انحصاری برخوردارند. به کار گرفتن مقرنس های مختلف و طاق نماهای گوناگون و گره بندی های گچی از دیگر ویژگی های معماری شهر قدیم دهدشت است.در تاریخ سیاسی کهکیلویه عوامل مختلفی سبب رشد و بقای حیات آن شده است. در رأس آن می توان به حکومت صفوی اشاره کرد. احتمالاً آنچه که سبب شده شهر قدیم دهدشت از رونق بیفتد سقوط حکومت صفوی و کشمکش های پس از آن و انتقال موقت قدرت به بیگانگان و در نتیجه عدم امنیت راه های تجاری که حیات اقتصادی و اجتماعی کهکیلویه بر آن مبتنی بوده، است گر چه این شهر در دوره های بعدی نیز به حیات خود ادامه داده اما از رونق گذشته برخوردار نبوده است. هجوم و دستبردهایی که به شهر صورت گرفته در کنار مهاجرت گروهی از افراد به شهرهای مجاور و سقوط اقتصاد تجاری پس از دوره صفوی و برخی عوامل دیگر همچون استقرار عشایر منطقه در بافت جدید شهری سبب شده است که این شهر از رونق گذشته بیفتد و سودجویی برخی مردمان بافت جدید در تخریب این بافت تاریخی مزید بر علت شده، به طوری که از مجموع بافت ۴۰ هکتاری کنونی تنها چند بنای مذهبی سالم مانده است.
منبع:http://dehdasht.blogfa.com